HỢP TÁC CHIẾN LƯỢC BFC–IRRI: GIẢI PHÁP MỚI CHO RƠM RẠ TRÊN ĐỒNG RUỘNG, HƯỚNG TỚI NÔNG NGHIỆP PHÁT THẢI THẤP TẠI ĐBSCL
Ngày 22/4/2025 tại TP. Cần Thơ, Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền (BFC) cùng Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (IRRI) chính thức tổ chức phiên họp Hội đồng xét duyệt Đề cương dự án hợp tác khoa học “Phát triển các giải pháp phân hủy rơm rạ trên đồng ruộng, tăng cường sức khỏe đất và giảm phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL)”.
Đây là cột mốc quan trọng thể hiện nỗ lực kết nối giữa doanh nghiệp sản xuất phân bón và tổ chức nghiên cứu lúa gạo quốc tế vì một nền nông nghiệp bền vững và phát thải thấp.
BFC và IRRI: Cái bắt tay chiến lược vì nền nông nghiệp xanh.
Dự án là kết quả hiện thực hóa Biên bản ghi nhớ (MOU) ký ngày 2/10/2024 giữa BFC và IRRI. Với thời gian triển khai kéo dài từ năm 2025 đến 2027, dự án tập trung vào xử lý rơm rạ ngay trên đồng ruộng sau thu hoạch – một vấn đề tồn tại lâu nay tại vùng lúa trọng điểm ĐBSCL. Việc đốt rơm rạ gây ô nhiễm môi trường, trong khi các giải pháp phân hủy sinh học hiện chưa được áp dụng rộng rãi. Đây là lúc khoa học vào cuộc.
Hội đồng thẩm định quy tụ các nhà khoa học hàng đầu đến từ Trường Đại học Cần Thơ, Viện Thổ nhưỡng Nông hóa, IRRI, Viện Lúa ĐBSCL và đội ngũ kỹ thuật chủ chốt của BFC. Tinh thần hợp tác, cầu thị và định hướng thực tiễn là điểm nổi bật của buổi làm việc.
Mục tiêu của Dự án.
PGS.TS Nguyễn Văn Hùng – Chủ nhiệm Dự án (IRRI) – cho biết: “Mục tiêu cốt lõi của dự án là phát triển hệ sinh học có khả năng phân hủy rơm rạ hiệu quả, từ đó giảm phát thải khí CH4 và H2S, đồng thời cải thiện sức khỏe đất và năng suất lúa. Những kết quả này sẽ là tiền đề quan trọng để tích hợp vào Đề án Một triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp tại ĐBSCL”.
Cụ thể, dự án tập trung vào các hợp phần:
1. Xác định hiệu quả sử dụng phân bón Bio-Canxi (BFC) trong phân hủy rơm rạ và giảm phát thải khí nhà kính.
2. Phân lập, tuyển chọn và phát triển các chủng vi sinh vật bản địa có khả năng phân hủy cellulose và chuyển hóa methane.
3. Phát triển sản phẩm phân bón NPK tích hợp vi sinh vật phân hủy rơm rạ do BFC thực hiện.
4. Tích hợp công nghệ sinh học – cơ giới hóa – quản lý nước thông minh để triển khai thí nghiệm đồng ruộng và xây dựng quy trình áp dụng cho vùng ĐBSCL.
5. Tăng cường năng lực cho đội ngũ nghiên cứu và cán bộ kỹ thuật của BFC thông qua đào tạo, tập huấn, và ứng dụng công cụ số hóa hiện đại như bản đồ dinh dưỡng đất.
Khoa học dẫn đường, thực tiễn làm chuẩn
Một trong những nội dung được quan tâm nhất là phân lập vi sinh vật bản địa có khả năng phân hủy rơm rạ trong điều kiện ngập nước đặc trưng của canh tác lúa nước. Các chủng vi khuẩn methanotrophs có khả năng sử dụng methane sẽ được phân lập, đánh giá và ứng dụng nhằm giảm phát thải CH4 – một trong những khí nhà kính nguy hiểm gấp 25 lần CO2.
IRRI sẽ chuyển giao quy trình kỹ thuật từ phòng thí nghiệm đến đồng ruộng, đảm bảo tính ứng dụng thực tiễn cao. Phương pháp “túi ủ” (litterbag method) được sử dụng để đo tốc độ phân hủy rơm rạ. Cùng với đó là đo lường H2S, pH, khí CH4 và N2O nhằm đánh giá tác động môi trường của từng công thức thí nghiệm.
Công ty Bình Điền – Doanh nghiệp đi đầu chuyển giao công nghệ sinh học
Đại diện BFC – TS Phạm Anh Cường (Đồng chủ nhiệm dự án) chia sẻ: “Chúng tôi không chỉ tài trợ kinh phí, mà còn đồng hành sâu sát với các nhà khoa học trong từng giai đoạn. BFC cam kết phát triển các dòng phân bón tích hợp vi sinh vật theo kết quả nghiên cứu và sẽ triển khai rộng rãi tại các vùng nguyên liệu thuộc Đề án Một triệu ha.”
Ngoài ra, đội ngũ kỹ sư trẻ của BFC sẽ trực tiếp tham gia lấy mẫu, phân lập VSV và thực nghiệm đồng ruộng dưới sự hướng dẫn của chuyên gia IRRI và Viện Lúa ĐBSCL. Đây là cơ hội nâng cao trình độ và năng lực R&D của công ty trong thời đại nông nghiệp sinh học và số hóa.
Hướng tới nền nông nghiệp tuần hoàn và phát thải thấp
Dự án hợp tác này là lời khẳng định mạnh mẽ của BFC trong việc theo đuổi mô hình nông nghiệp tuần hoàn, nơi rơm rạ không bị đốt bỏ mà trở thành nguồn dinh dưỡng quý giá cho đất. Từ đó, giúp nông dân giảm chi phí phân bón, cải thiện năng suất và đặc biệt là tham gia chuỗi sản xuất lúa gạo phát thải thấp – điều kiện quan trọng để Việt Nam tiến tới chứng chỉ carbon và các thị trường xuất khẩu khó tính.
Từ cánh đồng đến chiến lược quốc gia
Sự kiện xét duyệt đề cương dự án hôm nay không chỉ là dấu mốc khởi động hợp tác, mà còn là tín hiệu tích cực cho cộng đồng khoa học – doanh nghiệp – nông dân cùng hành động vì mục tiêu “Đất khỏe – Cây trồng khỏe – Hành tinh xanh”. Với sự cam kết của IRRI, BFC và các đơn vị nghiên cứu hàng đầu, kỳ vọng những giải pháp đột phá sẽ sớm ra đời, góp phần đưa nền nông nghiệp Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng.
Phan Tâm
